Mùa hè đã bắt đầu, đây là khoảng thời gian lý tưởng để các côn trùng có thể sinh sôi và phát triển, phổ biến nhất chính là muỗi. Chúng bắt đầu sinh sản cực nhanh, vì vậy con cái cần lượng "thức ăn" để nuôi trứng.
Chính bởi như thế, cuộc sống của chúng ta gặp không ít phiền toái, thậm chí là ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe đặc biệt là trẻ con, phụ nữ có thai và người già.
Do đó, chúng ta thường sẽ tìm đến những sản phẩm giúp đuổi muỗi hay chống muỗi nhanh nhất, hiệu quả ngay lần sử dụng đầu.
Nhưng bạn có biết, trong những sản phẩm đó, thường hay chứa DEET, một loại chất hóa học có tác hại vô hình đặc biệt là với những người dễ bị tổn thương?
Hãy dành ra khoảng 5' phút bạn sẽ có ngay những kiến thức để bảo vệ gia đình và sử dụng đúng cách các sản phẩm phòng chống muỗi.
1. DEET thực chất là gì?
DEET là tên viết tắt của hợp chất N,N – Diethyl – meta- toluamide hay còn gọi là Diethyltoluamide. DEET được dùng phổ biến trong các sản phẩm chống/diệt muỗi, ve, ve mò, bọ chét và các loại côn trùng ký sinh khác. (Theo Wikipedia)
Hóa chất này được tạo ra bởi các nhà hóa học USDA vào những năm 1940 để sử dụng cho quân đội Hoa Kỳ. Nó đã được bán trên thị trường từ năm 1957 và kể từ đó trở nên phổ biến trong các sản phẩm chống côn trùng. Nó xua đuổi muỗi bằng cách cản trở khả năng ngửi của chúng đối với con người .
Muỗi sử dụng khứu giác để phát hiện Carbon Dioxide (CO2) trong hơi thở của bạn và vi khuẩn trên da của bạn. DEET có thể làm gián đoạn quá trình này bằng cách tạo ra mùi xua đuổi côn trùng. Và nếu một loại côn trùng đậu trên da bạn, DEET cũng khiến mùi cơ thể của bạn trở nên khó chịu với chúng. Các nghiên cứu gần đây cho thấy: hợp chất này có mùi cực kỳ khó chịu đối với hầu hết các loài bọ, đến nỗi chúng tránh mọi sự tiếp xúc với nó.
Thuốc chống côn trùng có DEET thường có dạng bình xịt. Nồng độ DEET cao hơn không hoàn toàn xua đuổi muỗi tốt hơn nhưng tùy theo nồng độ DEET mà hiệu quả chống muỗi có sự khác nhau.
- 100% DEET: Thời gian chống muỗi là 12 giờ.
- 98% DEET: thời gian là mười giờ.
- 20-34% DEET: Thời gian chống muỗi là 3-6 giờ.
- 7% DEET: thời gian chống muỗi là 2 giờ
2. DEET có an toàn không?
Không có bằng chứng đáng tin cậy cho thấy deet gây ung thư. Cả Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh cũng như Văn phòng Chương trình Thuốc trừ sâu của Cục Bảo vệ Môi sinh Hoa Kỳ - EPA đều không phân loại sâu bọ là chất gây ung thư. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh, các nghiên cứu trên động vật không phát hiện thấy sự gia tăng khối u ở các đối tượng nghiên cứu được cho uống viên nén deet hoặc những người được thoa thuốc dạng lỏng lên da. Nghiên cứu duy nhất về DEET với ung thư là một nghiên cứu nhỏ năm 1998 từ Thụy Điển, cho thấy những người sử dụng DEET thường xuyên có nhiều khả năng bị ung thư tinh hoàn. Tuy nhiên, CDC sau đó đã thông báo rằng kết quả không hợp lệ do có sai sót trong phương pháp nghiên cứu. Không có bằng chứng nào khác cho thấy DEET có thể gây ung thư.
EPA đã xem xét lần cuối về mức độ an toàn của DEET vào năm 2014 và kết luận rằng, mặc dù họ khuyến cáo mọi người sử dụng nó, nhưng họ sẽ không đưa ra quyết định cuối cùng về độ an toàn của nó cho đến khi có đánh giá về cách DEET ảnh hưởng đến hệ thống hormone của cơ thể.
Lợi ích của deet?
Với những nghiên cứu sâu, rộng và dài từ nhiều viện nghiên cứu uy tín trên thế giới có thể thấy rằng, DEET KHÔNG GÂY HẠI đến sức khỏe con người nếu biết sử dụng đúng cách, đồng thời hiệu quả chống muỗi lại rất cao và nhanh chóng đạt hiệu quả tức thì sau một lần bôi.
3. Cách thay thế DEET hiệu quả
Nếu bạn vẫn không tin tưởng vào chất hóa học đồng thời không mong muốn những người dễ bị tổn thương như trẻ em và phụ nữ có thai thì dưới đây sẽ giới thiệu những cách khác DEET nhưng đạt hiệu quả không kém:
3.1.Picaridin
Picaridin là một chất xua đuổi được mô phỏng theo một phân tử được tìm thấy trong cây hồ tiêu. Nó đã có mặt trên thị trường Hoa Kỳ từ năm 2005 và đã đạt kết quả tốt trong các bài kiểm tra của Consumer Reports. Cụ thể, các sản phẩm dạng xịt có ít nhất 20% picaridin hoạt động tốt hoặc tốt hơn so với một số sản phẩm dựa trên DEET.
Không có nhiều nghiên cứu được thực hiện trên picaridin như trên DEET, nhưng các nghiên cứu trước cho thấy hóa chất này an toàn, và Tổ chức Y tế Thế giới và CDC cũng khuyến nghị dùng picaridin.
3.2.Tinh dầu bạch đàn chanh (Oil of Lemon Eucalyptus - OLE)
Dầu bạch đàn chanh là 1 thành phần hoạt tính khác được thực hiện tốt trong các thử nghiệm của CR (đặc biệt là ở nồng độ 30%). OLE đã được đăng ký với EPA như một loại thuốc trừ sâu sinh học, có nghĩa là các sản phẩm có chứa thành phần này phải qua ít nhất một số thử nghiệm về tính an toàn và hiệu quả.
Để chắc chắn, các yêu cầu đối với thuốc trừ sâu sinh học lỏng lẻo hơn so với các sản phẩm tổng hợp như DEET và Picaridin: OLE không được khuyến cáo cho trẻ em dưới 3 tuổi.
Nhưng đối với những người khác, khi được sử dụng theo chỉ dẫn, các chuyên gia của chúng tôi đồng ý với CDC và EPA rằng nó an toàn và hiệu quả.
Ngoài ra, hiện nay việc sử dụng tinh dầu thiên nhiên đuổi muỗi đã rất được ưa chuộng trên thế giới, cũng như tại Việt Nam. Những loại tinh dầu có công dụng đuổi muỗi hiệu quả nhất bao gồm:
3.3.Tinh dầu sả chanh
Đặc tính của tinh dầu sả chanh là chứa hàm lượng Citral cao (Citral A và Citral B chiếm tổng hàm lượng khoảng 70% - 78% trong tinh dầu).
Mùi thơm của tinh dầu sả chanh có chức năng làm tê liệt thần kinh của muỗi và khiến chúng mất phương hướng. Do đó, tinh dầu sả chanh ngoài tác dụng giảm đau, kháng viêm hiệu quả, còn có tác dụng rất tốt trong việc xua đuổi muỗi, phòng chống sốt xuất huyết.
3.4.Tinh dầu oải hương (Lavender)
Thành phần trong tinh dầu oải hương có tác dụng chính để đuổi muỗi hiệu quả. Hương thơm tự nhiên của loại tinh dầu dễ bốc hơi này sẽ nhanh chóng "hạ gục" loài muỗi, đặc biệt là cả giống muỗi anopheles gây bệnh sốt xuất huyết.
3.5.Tinh dầu bạc hà
Tinh dầu bạc hà cũng là một trong những loại tinh dầu tự nhiên có tác dụng đuổi muỗi hiệu quả mà bạn không thể không nhắc đến.
3.6.Tinh dầu tràm gió
Trong tinh dầu tràm nguyên chất có tỉ lệ cineol rất cao và đây chính là thành phần giúp đuổi muỗi rất tốt.
3.7.Tinh dầu hương thảo (Rosemary)
Thành phần của tinh dầu hương thảo này còn có tác dụng đuổi muỗi một cách tự nhiên mà vẫn rất tốt cho sức khỏe.
